Bố đập mạnh đôi đũa xuống bàn: “Có phải mày muốn ăn đòn mới chịu nghe lời không?”
“Cho mày học trung cấp đã là tốt lắm rồi. Mấy đứa con gái trong làng học xong cấp hai đã phải đi làm nuôi gia đình rồi, mày còn đòi gì nữa?”
Mẹ nhỏ nhẹ khuyên bảo, vẫn muốn thuyết phục tôi.
Nhưng bố mẹ đâu có đỗ Nhất Trung.
Hơn nữa, đây đã là cuộc đời thứ hai của tôi.
Nếu tôi tiếp tục nhượng bộ, thì cả đời này, kiếp này và những kiếp sau nữa, tôi đều đáng bị chôn vùi trong bùn lầy, mãi mãi không thể ngẩng đầu lên.
Khi bầu không khí căng thẳng đến cực điểm, con chó đen trong sân sủa ầm ĩ.
Dưới ánh trăng mờ nhạt, bác Đức đứng bên gốc cây long não, dắt theo chiếc xe đạp, khẽ gọi tôi: “Triều Triều, lại đây.”
03
Bác đưa cho tôi một xấp tiền.
Có tờ 100, 50, cả 5 tệ, 1 tệ.
Mấy tờ mép đã sờn, nhưng vẫn được xếp ngay ngắn.
Mây đen tan bớt, ánh trăng dịu dàng rọi xuống khuôn mặt đầy nếp nhăn của bác.
Bác đưa tiền cho tôi, trên mặt còn mang theo nét áy náy: “Bác không có nhiều hơn đâu, tiền sinh hoạt con phải tự lo.”
Tôi lập tức đỏ hoe mắt, tay run rẩy nhận lấy tiền.
“Bác chờ cháu một chút, cháu về lấy giấy bút viết giấy nợ.”
Bác kéo tôi lại: “Không cần!”
“Nhưng con phải đảm bảo kỳ thi cuối kỳ lọt vào top 300 của khối, chỉ có như vậy con mới có cơ hội vào một trường đại học tốt, bác mới tiếp tục giúp con.”
Bác ngập ngừng một chút.
“Bác cũng không có nhiều tiền, bác chỉ muốn giúp những đứa trẻ thật sự xứng đáng.”
Bác Đức thậm chí không chịu vào nhà uống một cốc nước.
Bác dặn dò: “Đừng để ai biết bác là người đóng học phí cho con.”
“Cháu biết rồi.”
Người ta không ghét cái nghèo, mà ghét việc người khác giàu hơn mình.
Làng quê này, đôi khi lòng người còn tàn nhẫn hơn cả dao sắc.
Bác Đức đạp xe, rời đi trong ánh trăng.
Mùa hè năm đó, tôi đi nhặt vỏ ve sầu, mò ốc dưới sông, bắt tôm càng, dùng lưới vớt cá nhỏ vào mùa nước lên.
Những thứ này đều có thể đổi lấy tiền.
Trước ngày nhập học, tôi mang một túi đầy tôm khô lặng lẽ đưa cho bác Đức.
Cộng với 100 tệ mẹ cho, trên người tôi chỉ có tổng cộng 300 tệ.
Dù có ăn bánh bao cầm hơi, số tiền này cũng không thể cầm cự được cả học kỳ.
May mà tôi nhanh tay nhanh mắt, ngay ngày đầu tiên nhập học, tôi đã đến gặp hiệu trưởng.
Tôi trình bày hoàn cảnh của mình, liên tục cam đoan rằng mình sẽ chăm chỉ học tập, hy vọng có thể tìm được một công việc trong trường.
Thầy là một người tốt, lật sổ điểm của tôi, suy nghĩ một chút, rồi đồng ý cho tôi quét dọn và sắp xếp thư viện hai buổi mỗi tuần, mỗi tháng sẽ trả 150 tệ tiền cơm.
Lúc đó, đồ ăn trong căng tin, món mặn thấp nhất cũng 2 tệ, món chay chỉ 1 tệ.
150 tệ tiền cơm, giúp tôi giảm bớt rất nhiều áp lực.
Nhưng không phải ai cũng tốt như thầy.
Khóa tôi có hơn 700 học sinh.
Tôi đứng gần thứ hạng 600.
Bị xếp vào lớp thường.
Trong lớp có rất nhiều học sinh diện tài trợ.
Tôi bị xếp chỗ ngồi ở cuối lớp.
Cô gái phía trước tự mang theo một chiếc ghế cao, che mất hơn nửa bảng đen.
Những học sinh diện tự túc bên cạnh không hề tập trung học, suốt ngày chuyền giấy, rì rầm nói chuyện trong giờ.
Vốn dĩ nền tảng của tôi đã kém, môi trường học tập lại càng tệ hơn.
Tôi phản ánh với giáo viên chủ nhiệm – thầy Lý.
Thầy chỉ thản nhiên nói: “Thì em đổi ghế với bạn đó đi. Hoặc là cố gắng học giỏi lên, kỳ thi giữa kỳ đạt thành tích tốt, tôi sẽ đổi chỗ cho em.”
Lúc bước ra khỏi văn phòng, tôi nghe thấy thầy Lý nói chuyện phiếm với giáo viên khác:
“Không có thành tích, không có tiền, mà lắm yêu cầu thật.”
Khoảnh khắc đó, tôi thực sự muốn xông vào và tát cho ông ta một cái.
Nhưng thực tế là…
Cuộc sống vốn dĩ tàn nhẫn như vậy
Nếu bạn không có tiền, bạn bắt buộc phải có thực lực.
Nếu không, tiếng nói của bạn sẽ bị vùi lấp, nhu cầu của bạn sẽ bị phớt lờ.
Sự tốt bụng của bác Đức và thầy hiệu trưởng là phẩm chất quý hiếm.
Còn sự thực dụng của thầy Lý, mới chính là thực tế cuộc sống.
Tôi nhất định phải dốc toàn lực để thay đổi số phận.
Tôi không muốn tùy tiện gả cho ai đó, để rồi cuối cùng mẹ con cùng chết.
Giờ tập thể dục giữa giờ, tôi viết từ vựng tiếng Anh lên những tấm thẻ nhỏ dán trong lòng bàn tay, vừa tập thể dục vừa ghi nhớ hơn chục từ.
Giờ nghỉ trưa, khi người khác vui đùa, tôi nhét bông vào tai, tập trung làm bài.
Sau khi tắt đèn, nhà dân đối diện ký túc xá vẫn sáng, tôi đứng bên cửa sổ hành lang, tranh thủ ánh sáng yếu ớt để xem trước bài ngày mai.
…
Hôm đó, tôi đang sắp xếp sách trong thư viện thì một nam sinh cao gầy, mặt đỏ bừng, bước tới.
Cậu ấy hỏi thầy Uông trực ca xem có việc làm thêm không.
Thầy Uông chỉ tôi: “Cậu đến trễ rồi.”
Cậu ấy liếc nhìn tôi một cái, rồi thất vọng rời đi.
Thầy Uông vừa trả sách lên kệ, vừa nói nhỏ với tôi: “Cậu nhóc lúc nãy tên là Chương Tiệp, thủ khoa đầu vào khóa các em, nghe nói nhà cũng khó khăn…”
Chương Tiệp…
Là cậu ấy!
04
Cậu học sinh được bác Đức tài trợ, rồi thi đỗ Thanh Hoa.
Buổi tối, tôi đi ăn cơm trong căng tin, lại gặp cậu ấy.
Bát cơm của cậu chỉ có một phần khoai tây xào với bốn lạng cơm trắng.
Ăn xong, tôi tìm cách nói chuyện với cô bán cơm.
Sau đó, tôi đến lớp Một tìm Chương Tiệp, nói thẳng vào vấn đề:
“Tôi vừa hỏi bà chủ căng tin rồi, bà ấy cần người làm thêm. Mỗi ngày làm nửa tiếng vào buổi trưa và tối, được bao ăn, mỗi tháng còn trả 100 tệ.”
“Cậu có muốn thử không?”
Chương Tiệp siết chặt tay, mặt đỏ bừng: “Phải đứng trước quầy cơm à?”
“Tôi, tôi…”
Dù sao cũng chỉ là một cậu thiếu niên 15, 16 tuổi, vẫn chưa thể dẹp bỏ được lòng tự trọng.
Tôi khẽ thở dài: “Vậy thế này đi, tôi sẽ nói chuyện với thầy Uông bên thư viện, xem có thể để cậu làm ở đó không.”
Cậu ấy sững người.
Tôi đã đi xa rồi, cậu ấy mới đuổi theo hỏi: “Tại sao cậu giúp tôi?”
Vì tôi đã lấy mất cơ hội của cậu.
Chắc hẳn bác Đức đã chia đôi khoản tài trợ ban đầu dành cho cậu ấy để giúp tôi, nên cậu ấy mới chật vật đến vậy.
“Có lẽ vì… chúng ta đều nghèo.”
Cậu ấy nuốt nước bọt, giọng khẽ run: “Vậy cậu không sợ bị bạn bè xì xào sao?”
Tôi ngước lên nhìn cậu ấy.
Ánh hoàng hôn phủ lên mái tóc đen của cậu, gương mặt non nớt xen lẫn giữa xấu hổ và hoài nghi.
Từng chữ từng chữ, tôi nói rõ ràng:
“Thực ra, điều đáng sợ không phải là nghèo, mà là sự tự ti và hèn nhát nảy sinh từ cái nghèo, là sự nhạy cảm và thiển cận do nghèo mà ra.”
“Vì nghèo, chúng ta do dự, sợ thất bại, không dám nỗ lực, rồi bỏ lỡ cơ hội.”
“Nhưng dùng chính công sức của mình để kiếm tiền, tại sao phải sợ ánh mắt người khác?”
“Nếu cậu là con trai bà chủ căng tin, cậu đứng đó múc cơm cho bạn học, cậu có sợ bị người khác dị nghị không?”
Mắt Chương Tiệp run lên, gân xanh trên mu bàn tay khẽ nổi lên, cậu ấy thấp giọng: “Trước khi học cấp hai, nhà tôi từng rất khá giả, tôi luôn…”
Tôi bật cười.
Cậu ấy trợn to mắt: “Cậu cười cái gì?”
“Tôi cười vì hóa ra học sinh xuất sắc cũng không phải là người hoàn hảo.”
Tôi đưa tay ra với cậu ấy: “Rất vui được làm quen, một học sinh giỏi bình thường. Tôi là Tống Triều Triều.”
Lòng bàn tay cậu ấy hơi ướt, chạm vào tay tôi: “Tôi là Chương Tiệp.”
Cậu ấy hạ quyết tâm: “Cậu cứ tiếp tục làm ở thư viện đi, lát nữa tôi sẽ tự đi hỏi bà chủ căng tin.”
Hôm sau, tôi nhìn thấy cậu ấy trong căng tin.
Mặt cậu ấy đỏ như tôm luộc, không dám nhìn thẳng ai, động tác múc đồ ăn thì lóng ngóng, tay chân luống cuống.
Đến lượt tôi, tôi lớn tiếng nói: “Bạn học, tôi muốn một phần thịt xào cần tây, cho tôi nhiều thịt một chút!”
Cậu ấy giật mình ngẩng lên nhìn tôi, trong mắt lóe lên ý cười.
Rồi múc cho tôi một muỗng đầy ụ.
Thấy chưa, làm ở căng tin cũng thú vị đấy chứ.
Nhưng tất nhiên, tôi giúp cậu ấy không chỉ vì muốn tốt cho cậu ấy.
Lớp thường có môi trường học tập và thành tích kém xa lớp chọn.
Đến cả giáo viên cũng không tận tâm như bên đó.
Tôi cần một người có thể hướng dẫn mình, nhưng chẳng ai có đủ kiên nhẫn.
Chỉ có Chương Tiệp.
Bất kể khi nào tôi đến hỏi bài, cậu ấy đều kiên trì giảng giải, hết lần này đến lần khác, cho đến khi tôi hiểu mới thôi.
Kết quả kỳ thi giữa kỳ không như mong đợi, tôi đứng hơn 400 trong khối.
Chương Tiệp an ủi tôi: “Nền tảng của cậu quá yếu, bây giờ quan trọng nhất là củng cố căn bản, đừng nản lòng.”
Tất nhiên tôi sẽ không bỏ cuộc.
Tôi đã trải qua cả trăm, cả ngàn lần gian khổ hơn thế này, sao có thể bận tâm đến chuyện nhỏ này.
Nhưng dần dần, trong trường bắt đầu có tin đồn.
Người ta nói tôi thích Chương Tiệp, lợi dụng chuyện học hành để bám lấy cậu ấy.
Mỗi khi chúng tôi đi chung, luôn có kẻ huýt sáo trêu chọc.
Giữa trưa hôm đó, tôi bị gọi lên văn phòng, chủ nhiệm lớp Một – thầy Lưu cũng có mặt.
05
Thầy Lý trông có vẻ không vui, mở miệng liền chỉ trích tôi.
“Thành tích của em đã kém rồi còn đi quấy rối học sinh xuất sắc của lớp Một.”
“Em là học sinh, việc quan trọng nhất là học, đừng để đầu óc nghĩ toàn chuyện linh tinh.”
“Nói trắng ra, em tự soi gương đi, Chương Tiệp có thể thích em sao?”
Thầy Lưu hơi nhíu mày, lên tiếng cắt ngang: “Thầy Lý, đừng nói với học sinh như vậy.”
“Sinh viên Tống, hôm nay tôi đến đây không phải để trách em, chỉ muốn nhắc nhở rằng, học tập là ưu tiên hàng đầu.”
